Dieta po usunięciu wyrostka i rekonwalescencja – dla dziecka i dorosłego

Dieta po usunięciu wyrostka ogólnie nazywana jest „dietą lekkostrawną”. Z tym, że ta lekkostrawność jest różnie rozumiana – i nie ukrywajmy – różnie przyjmowana przez pacjentów (zwłaszcza tych najmłodszych)

Rekonwalescencja po usunięciu wyrostka laparoskopowo – nie tylko dieta!

Zacznę może od tego, że po wyjściu ze szpitala dziecka po usunięciu wyrostka to rodzic musi przejąć kontrolę nad tym jak przebiega rekonwalescencja. Te same zasady dotyczą dorosłego – z tym, że dorosła osoba powinna „pilnować” się sama. Co jak wiemy w praktyce – różnie może wyglądać.

Zalecenia ze szpitala odnośnie tego jak powinna wyglądać dieta po usunięciu wyrostka oraz rekonwalescencja są raczej lakoniczne. Co nie ułatwia pacjentom ani osobą za nie odpowiedzialnym zadania.

Rekonwalescencja i dieta po usunięciu wyrostka zgodnie z tym co usłyszeliśmy przy wypisie:

• Unikanie wysiłku przez kilka tygodni (tylko ile to jest „kilka tygodni” 3 czy 8? Bo to duża różnica z perspektywy rodziców ruchliwych dzieciaków.
• Dieta lekkostrawna i unikanie mleka – znów przez „kilka tygodni” – no dość mało precyzyjne to zalecenie…
• Dbanie o ranę pozabiegową – tutaj, paradoksalnie jest najłatwiej bo zasady są jasne.

Zacznijmy może jednak od kwestii – ile czasu goi się rana po usunięciu wyrostka?

Nie muszę chyba wspominać, że ta kwestia jest bardzo indywidualna i zależy od kilku czynników:

• metoda wykonania zabiegu – dużo łatwiej i szybciej goją się rany po zabiegu laparoskopowym.
• czy udało się uniknąć powikłań np. zakażenia rany. To był (i nada jest) mój priorytet – żeby nie wdało się zakażenie, bo rana będzie się „paprać”.
• osobnicze uwarunkowania – zazwyczaj dzieci dużo szybciej dochodzą do zdrowia niż dorośli – ach, ta młodość… Tylko dzieci (zazwyczaj) trudniej upilnować.

Ważne aby pamiętać, że rana jest zarówno na zewnątrz jak i W ŚRODKU. Czyli zagoić musi się nie tylko miejsce na skórze po operacji, ale – przede wszystkim – miejsce usunięcia wyrostka w jamie brzusznej.

O obie te rany trzeba we właściwy sposób zadbać.

• Rana na skórze – pielęgnacja
• Rana w jamie brzusznej – unikanie wysiłku oraz dieta.

Z naszego doświadczenia – po tygodniu od wyjściu ze szpitala – ok 2 tyg po operacji 2 z trzech dziur już się niemal zupełnie wygoiły. Pozostała największa rana w pępku. Nadal jest strupek i widać szwy. Myślę, że będzie trzeba jeszcze 2-3 tygodni zanim zobaczymy zabliźnione miejsce:)

Ile czasu po usunięciu wyrostka należy unikać aktywności fizycznej?

To jest jedno z najtrudniejszych pytań i kwestii do oceny. Tak jak mówiłam – w szpitalu padło enigmatyczne „kilka tygodni”. W praktyce teraz (czyli 2 tyg od zabiegu) Tymon biega już, jeździ na hulajnodze oraz (krótkie dystanse) na rowerze. Miał rozpocząć 3 tygodnie po zabiegu półkolonie w parku trampolin – jednak tę aktywność przełożyliśmy na koniec wakacji.

Dźwiganie, skakanie, wspinaczka, intensywne ćwiczenia wytrzymałościowe – nie są to czynności zalecane w pierwszym miesiącu, a nawet dwóch. Jednak po kontroli która miała miejsce 1,5 tygodnia od zabiegu lekarz może powiedzieć, że pacjent może już zwiększyć zakres aktywności.

Warto też: (zasady dotyczą i dziecka i dorosłego):

• Nie dopuszczać do silnego zmęczenia (po operacji i pobycie w szpitalu organizm potrzebuje czasu na odpoczynek. Pierwszy, półgodzinny spacer na 2 dni po wyjściu ze szpitala był już sporym wyzwaniem dla Tymona, który przecież normalnie ma bardzo dobrą wydolność i kondycję.
• Słuchać swojego ciała i monitorować dziecko – obserwować czy w czasie aktywności (nawet umiarkowanej) dziecko się nie kuli, nie krzywi. Ważne jest uważne obserwowanie symptomów i dostosowywanie aktywności do tego co się dzieje.

Pielęgnacja rany po usunięciu wyrostka. Jak dbać o ranę po laparoskopii?

Rana po zabiegu laparoskopowym (a właściwie kilka ran, bo dziurek jest kilka) jest zwykle niewielka. Po zabiegu założone zostają szwy rozpuszczalne i ta rana wymagała codziennego przemywania solą fizjologiczną. W sumie więcej pielęgnacji nie trzeba było stosować – codzienna zmiana opatrunku i sól fizjologiczna.

Co robiliśmy po kolei:

• Odklejaliśmy plastry za pomocą magicznych chusteczek do bezbolesnego odklejania plastrów. Można je kupić w aptekach i na prawdę WARTO!!! Mniej podrażnień skóry, mniej oporu ze strony dziecka. Jest też forma w spreju. POLECAM!
• Do rany w pępku (na strupek_ nalewaliśmy trochę soli fizjologicznej. Odczekiwaliśmy aż wyschła.
• Naklejaliśmy plastry – głównie po to, żeby nie podrażniać rany. To jednak jest dziecko i trudno oczekiwać, że będzie ostrożne:) Ważne – plastry były naklejone tylko z dwóch stron. Na górze i na dole był zostawiony swobodny dostęp powietrza.
• Plastrów – stripsów nie zmienialiśmy. Odkleiły się w końcu same:)

Po kontroli po 1,5 tygodnia otrzymaliśmy informację, że rany nie trzeba już przemywać ani zaklejać tylko traktować jak zwykły strupek. Myślę, że warto wspomnieć także o magicznych chusteczkach (albo spreju) do usuwania plastrów. Codzienna zmiana opatrunków – plastrów jest mało przyjemna, a klej od plastrów podrażnia skórę. Bardzo polecam takie rozwiązanie.

Zdecydowanie najdłużej będzie trzeba dbać o to jaka jest dieta po usunięciu wyrostka. To jest bardzo ważny temat i nie należy go lekceważyć!

Dieta po usunięciu wyrostka – rola w leczeniu

Tak jak już napisałam – to, co widzimy to tylko zewnętrzna rana. Jednak po usunięciu wyrostka jest też rana w jamie brzusznej. Wyrostek jest częścią jelita – a raczej uwypukleniem jelita ślepego, będącego częścią jelita grubego. Przez lata uważano go za narząd szczątkowy – czyli w sumie – zbędny. Jednak obecnie, ze względu na obecność w nim grudek chłonnych uznaje się, że ma on znacznie – szczególnie na początkowym etapie życia dla rozwoju układu immunologicznego oraz rozwinięcia się prawidłowego mikrobiomu jelitowego.

Nie oznacza to, że usunięcie wyrostka będzie miało negatywne konsekwencje zdrowotne. Na tę chwilę nie stwierdzono, żeby ludziom po usunięciu wyrostka czegokolwiek brakowało albo żeby coś nie działało u nich prawidłowo.

Jednakże, ze względu na to, że wyrostek robaczkowy jest częścią jelita to operacja w tym obszarze wiąże się z koniecznością przestrzegania zaleceń diety lekkostrawnej. Może pojawić się pokusa, że skoro dziecko (abo dorosły) szybko zdrowieje, czuje się dobrze, nic go nie boli i wypróżnia się regularnie żeby po tygodniu albo dwóch odpuścić pilnowanie i gotowanie wszystkiego. Jednak nie jest  to dobry pomysł! To, że nie widzimy rany w jamie brzusznej nie znaczy, że jej tam nie ma. Jelito musi mieć czas się zagoić, przyzwyczaić do pracy. Nieprzestrzeganie zaleceń może skończyć się ponowną wizytą w szpitalu np. z powodu zapalenia otrzewnej lub innych powikłań pooperacyjnych.

Minimalny czas stosowania takiej diety to 4 tygodnie po operacji.

Jaka dieta po usunięciu wyrostka jest dietą lekkostrawną, co można jeść, a czego unikać?

Dieta po usunięciu wyrostka – zasady.

Zbiór ogólnych zasad dotyczących planowania i przygotowywania posiłków:

• Nieduże posiłki ale częściej. To jest bardzo ważne! Chociaż moje serce matki kroiło się jak młody wyszedł zabiedzony i głodny ze szpitala i widziałam, że zjadłby konia z kopytami – ja przygotowywałam mu niewielkie porcje i pilnowałam minimum 2 – godzinnych przerw między kolejnymi posiłkami/przekąskami. Dlaczego? Ponieważ najadanie się „do syta” – a w praktyce często „do przesytu” oraz zbyt częste posiłki lub ciągłe „podjadanie” przeciążają układ pokarmowy. A ten musi mieć czas na strawienie, przesunięcie treści pokarmowej z żołądka do jelita, wchłonięcie i potem dalszy pasaż i wydalenie.
• Rozdrobnienie. Należy – zwłaszcza w pierwszych kilku dniach – dbać o to aby jedzenie było rozdrobnione, miękkie, łatwe do pogryzienia.
• Ugotowane. Z surowych rzeczy zaczęłam Tymonowi wprowadzać po pierwszym tygodniu jedynie miękkie warzywa i owoce – czyli np. obrane ze skórki pomidory, czy brzoskwinie albo banany. Pozostałe owoce i warzywa podawałam w wersji podduszonej/ugotowanej na parze.
• Bez nabiału – nabiał w niewielkich ilościach w formie fermentowanej np. jogurty wprowadziłam po 2 tygodniach od zabiegu, obserwując czy jest dobrze tolerowany. Warto pamiętać, że na skutek antybiotykoterapii po zabiegu może dojść do zaburzeń mikrobioty jelitowej oraz czasowej nietolerancji laktozy. Należy obserwować czy po nabiale nie występują biegunki.
• Bez pełnoziarnistych produktów. Pełne ziarna są bardzo cenne i zamierzam je za jakiś czas znów włączyć do diety Tymona. Jednak ze względu na bogactwo błonnika mogą one mechanicznie podrażniać jelito, co nie sprzyja gojeniu się ran. Czyli w praktyce – po operacji wybieramy raczej lekkostrawne produkty zbożowe: biały chleb/bułki, makaron, ryż, kasza manna, kasza jaglana.  Nie podajemy gruboziarnistych kasz.
• Bez produktów wzdymających – Tymonowi po około 2 tygodniach podałam gotowaną fasolkę ugotowaną na bardzo miękko. Kapusta, brokuły itd – to jeszcze poczeka dwa tygodnie. Podaję ugotowaną: marchewkę, pietruszkę, rośliny liściaste (np. szpinak), podduszone owoce np, jabłka, gruszki, morele, brzoskwinie
• Nie smażone, nie tłuste. Potrawy przygotowujemy: gotowane, pieczone albo duszone z niewielką ilością masła/oleju. Wybieramy chude mięsa i ryby.

WAŻNE! Wprowadzanie nowych lub potencjalnie „trudnych” produktów takich jak nabiał czy właśnie np. fasolka, brokuły, owoce z pestkami np. maliny zaczynamy od kilku sztuk i obserwujemy 1-2 dni czy nie ma wzdęć, bólów brzucha, zaparć.

Dieta po usunięciu wyrostka – czy można gluten?

Nie ma przeciwwskazań do podawania produktów z glutenem jeśli nie ma celiakii albo nadwrażliwości pokarmowych.

Dieta po usunięciu wyrostka – czy można mleko?

Tak jak napisałam – po operacji na skutek między innymi antybiotykoterapii może dojść do czasowego uszkodzenia kosmków jelitowych i problemów z nietolerancją laktozy. Poza tym tłusty nabiał (np. śmietana, pełne mleko) może być zbyt ciężkostrawne. Dlatego zaleca się ostrożne wprowadzenie nabiału, zaczynając od produktów chudych i bez laktozy.

Suplementacja po usunięciu wyrostka

Tymonowi podaję:

• Probiotyki (ze względu na antybiotykoterapię okołooperacyjną) O tym jak stosować probiotyki po antybiotyku przeczytasz tutaj
• Preparat multiwitaminowy – generalnie jestem przeciwniczką jakichkolwiek preparatów multiwitaminowych – zwłaszcza u dzieci. Jednak ze względu na mocno okrojony w warzywa i owoce (zwłaszcza w wartościowej, surowej formie) na czas rekonwalescencji podaję syrop z witaminami – żeby nie dopuścić do niedoborów pokarmowych. Jak tylko Tymon zacznie normalnie jeść to zaprzestanę suplementacji.

Dieta po usunięciu wyrostka – jadłospis.

Jakie dania podawałam dziecku po usunięciu wyrostka?

1. Potrawka z chudego mięsa indyka. Mięso z gotowanego rosołu rozdrabniałam, dodawałam pokrojone warzywa z rosołu, nalewałam odrobinę wody i zaciągałam mąką ziemniaczaną.
2. Chudy rosół z lanymi kluskami
3. Duszona w piekarniku pierś  z indyka z gotowaną marchewką, ryż
4. Ryba grillowana albo duszona (łosoś, dorsz) z makaronem/ryżem/ tłuczonymi ziemniakami, gotowana na miękko fasolka szparagowa (fasolka po jakimś czasie po operacji, na początku mała ilość).
5. Tarte, duszone buraczki z małą ilością masełka
6. Kanapki z białego pieczywa z duszonym mięsem drobiowym lub pastą z gotowanej ryby
7. jaglanki na wodzie, później na mleku roślinnym. Bez surowych owoców.
8. Płatki ryżowe na wodzie z duszonym jabłkiem
9. Kasza jaglana w różnych wersjach