Jak rozpoznać zapalenie wyrostka u dziecka? Wcale nie tak łatwo! Historia pacjentki.

Jak rozpoznać zapalenie wyrostka u dziecka? Wydawałoby się, że objawy zapalenia wyrostka u dziecka są jasne i trudne do przegapienia. Tymczasem – pomimo całej mojej wiedzy – okazało się, że bardzo łatwo je przegapić albo pomylić ze zwykłą niestrawnością! Kiedy jechać do szpitala? jakie objawy zapalenia wyrostka powinny cię zaalarmować?

Jak rozpoznać zapalenie wyrostka u dziecka, które boli brzuch?

Ból brzucha u dziecka – temat znany każdemu rodzicowi. Brzuch może boleć przy infekcji, z powodu przejedzenia, nadwrażliwości pokarmowej, niestrawności czy nawet – ze stresu! Co więcej – ten ból brzucha może być w każdym z tych przypadków bardzo silny i nie raz powoduje, że rodzic zastanawia się

jechać do szpitala czy nie jechać?

Tak było i tym razem u nas. Tymon miewa często bóle brzucha. Pojawiały się do tej pory szczególnie po spożyciu zbyt dużej ilości mleka i jego przetworów. Pojawiały się one często w nocy, tak, że wybudzały go ze snu. Czasami towarzyszyły im wymioty. Co więcej – w tym roku za nami były już dwie grypy żołądkowe – także z wymiotami i lekko podwyższoną temperaturą. Kiedy więc w ubiegłym tygodniu Tymon zjawił się w nocy z płaczem i bolącym brzuchem – początkowo pomyślałam, że to na skutek zbyt dużej ilości mleka (weekend u dziadków). Co jednak sprawiło, że zaczęłam zauważać, że mogą być to objawy zapalenia wyrostka?  Czym ten ból brzucha różnił się od innych, podobnych epizodów?

Jak rozpoznać zapalenie wyrostka u dziecka jeśli nie ma gorączki?

Właściwie tej pierwszej nocy ten ból brzucha nie różnił się niczym. Był silny, ale ustąpił po podaniu panadolu i zrobieniu kupy – Tymon spokojnie zasnął.

Zanim podałam panadol sprawdziłam jednak znane mi objawy wyrostka:

• Czy ma temperaturę lub stan podgorączkowy? – nie miał
• Czy swobodnie pozwala sobie rozprostować i przygiąć nogi do brzucha? – w nocy jeszcze tak
• Czy wymiotuje? – nie wymiotował

Podałam panadol, dziecko poszło spać. Rano jednak nie wysłałam go na dyżur w świetlicy, dałam lekkie śniadanie i obserwowałam. NIE PODAWAŁAM WIĘCEJ LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH – to bardzo ważne! Był też na popołudnie zapisany do pediatry, jednak ostatecznie tam nie dotarliśmy bo wcześniej podjęłam decyzję – jedziemy na Izbę Przyjęć!

WAŻNE – zapalenie wyrostka nie zawsze przebiega w sposób spektakularny – zwłaszcza jego początek. Trudno wymagać od rodzica, żeby z każdym bólem brzucha pojawiał się na Izbie Przyjęć. Jednak obserwacja dziecka pod kątem tego jak rozwija się sytuacja jest bardzo ważne – podobnie jak szybka reakcja.

Jak rozpoznać zapalenie wyrostka u dziecka i ocenić, czy czas jechać do szpitala?

Jest kilka objawów zapalenia wyrostka, które powinny skłonić do natychmiastowej wizyty w szpitalu. Zanim jednak je opiszę chciałabym przestrzec przed jedną rzeczą:

Jeśli mamy podejrzenia, że może chodzić o wyrostek to nie należy dawać dziecku leków przeciwbólowych aby nie przegapić objawów. W nocy – kiedy jeszcze na wyrostek nic nie wskazywało Tymon dostał dawkę panadolu, którą zwykle dostawał w takich sytuacjach. Jednak już rano, mimo, że skarżył się, że brzuch go pobolewa nie ponowiłam dawki. Dzięki temu kiedy sytuacja zaczęła się rozwijać mogłam realnie ocenić poziom bólu i powagę sytuacji.

Objawy zapalenia wyrostka, które przesądziły, że pojechaliśmy na Izbę przyjęć:

• Powrócił silny ból – gdyby chodziło tylko o zbyt dużą ilość mleka to zawsze kończyło się na jednorazowym epizodzie bólowym
• Dziecko było ospałe, apatyczne
• Tymon leżał skulony z podgiętymi nogami – NIE POZWALAŁ WYPROSTOWAĆ NÓG

Nadal:

• NIE było gorączki
• Wskazywał, że boli go w okolicach żołądka, a nie tam, gdzie wyrostek powinien być
• NIE było wymiotów

I właściwie to tyle… Jednak mi wystarczyło, żeby zdecydować o tym, że czas sprawdzić to w szpitalu. Ważne, żebyście zauważyli, że nie zawsze ból umiejscowiony jest tam, gdzie się spodziewamy. Często polegamy na decyzji podyktowanej odpowiedzią na pytanie:  Wyrostek? Po której stronie cię boli? A to nie jest słuszne! 

Wyrostek – po której stronie boli?

Dobre pytanie! Przyjęło się uważać, że jeśli to wyrostek to boli po prawej stronie na dole… Ale to zdecydowanie ZBYT DUŻE UPROSZCZENIE! Wyrostek  to zwężona część kątnicy, czyli początkowego odcinka jelita grubego. W sumie nie do końca znamy jego zastosowanie, jednak ze względu na to,że zaopatrzony jest w obfitą tkankę limfatyczną i grudki chłonne to oznacza, że może mieć on znaczenie dla układu odpornościowego. Po której stronie jest wyrostek? Teoretycznie po prawej, ale… Wyrostek ma ok. 9 centymetrów, jest wąski i w praktyce może być położony w różnych miejscach.

Z tego powodu nie należy polegać na ocenie dziecka i pytaniu „po której stronie boli”.

• Dziecko (im mniejsze tym częściej) nie potrafi zlokalizować precyzyjnie źródła bólu – najczęściej pokaże cały brzuszek.
• Ból może promieniować w różne strony – Tymon pokazywał bardziej okolice żołądka niż prawy, dolny róg brzucha.
• Jest charakterystyczny objaw wyrostka, który polega na tym, że ból pojawia się kiedy po naciśnięciu okolic wyrostka zabiera się rękę. Jednak takie badanie PRAWIDŁOWO jest w stanie wykonać LEKARZ, a nie rodzic.

Jak rozpoznać zapalenie wyrostka u dziecka – ostatecznie tylko w szpitalu!

Odwołaliśmy wizytę u pediatry i pojechaliśmy na Izbę Przyjęć. NA SZCZĘŚCIE – Tymon nie miał gorączki bo byłby problem z kontrolą anty-Covidową. Zostaliśmy od razu przyjęci i wykonane zostało badanie USG oraz badanie powłok brzusznych oraz morfologię.

Jak rozpoznać zapalenie wyrostka na USG? Wcale nie tak łatwo!

U Tymona nie można było zlokalizować wyrostka – i dlatego nie można było jednoznacznie stwierdzić, że to zapalenie wyrostka. Jest to częstsza sytuacja niż się wydaje! Sprawiłam w publikacjach, że  w około połowie przypadków wyrostka na USG nie można znaleźć!   Natomiast były inne przesłanki, które wskazywały na to, że NA PEWNO coś się dzieje i że NAJPRAWDOPODOBNIEJ to jednak zapalenie wyrostka.

• Płyn w jamie otrzewnej
• Otłuszczenia niektórych miejsc
• Nieprawidłowa morfologia z podwyższoną liczbą limfocytów.

Czy to wystarczyło, żeby zdecydować o operacji? Jeszcze nie! I słusznie – bo jak podaje literatura – jeśli stan nie kwalifikuje się jednoznacznie jako ostre zapalenie wyrostka to zaleca się obserwacje i częste badanie. Dlaczego? Żeby zminimalizować ryzyko niepotrzebnego usunięcia wyrostka. Podobne objawy mogą dawać bowiem inne stany zapalne np. jelit. Tymon został przyjęty na oddział, ale że sytuacja się nie wyklarowała zapadła po kilku godzinach decyzja, że trzeba dokonać laparoskopii zwiadowczej – i ewentualnie ów wyrostek usunąć.

Podsumowując: o 19.00 Tymon przeszedł operację laparoskopową w wyniku której uwidoczniono, że to faktycznie było zapalenie wyrostka i usunięto go. Wszystko się udało, po 4 dniach Tymon został wypisany do domu.

Okres rekonwalescencji, diety i zaleceń po operacji znajdziesz tutaj.