Nietolerancja histaminy nie jest często diagnozowana. Dlaczego? Ponieważ jej objawy bywają mylone z alergią IgE-zależną. Co więcej, sam termin „nietolerancja pokarmowa” jest często błędnie używany w kontekście alergii pokarmowej i nadwrażliwości. Tymczasem nietolerancja histaminy może stanowić poważny i uciążliwy problem zdrowotny. Co powinieneś o niej wiedzieć? Rozmowa z dietetykiem Instytutu Mikroekologii.
Nietolerancja histaminy – co to jest?
Histamina to wydzielany przez nasz organizm związek chemiczny. I tu już pojawia się pierwsze pytanie: skoro jest wydzielany przez organizm, to jak możemy nie tolerować histaminy? Aby to zrozumieć trzeba rozdzielić dwie kwestie:
- Histamina, którą produkuje organizm
- Histamina, którą dostarczamy z pożywieniem
Alergia a histamina
Histamina uwalnia się w wyniku (między innymi) reakcji alergicznej. To ten związek jest odpowiedzialny za objawy alergii takie jak: katar, bóle brzucha, zaczerwienienie, biegunki, a nawet wstrząs anafilaktyczny. Jako mediator zapalenia może wywoływać silną reakcję zapalną w niektórych narządach. Jak to się dzieje? W reakcji na pojawienie się alergenu, zmagazynowana w komórkach układu odpornościowego histamina wylewa się do organizmu i działa drażniąco na błony śluzowe (np. nosa, ale także jelit, oskrzeli, płuc), tkankę skórną. Powoduje także gwałtowne rozszerzenie naczyń krwionośnych, może wpływać na pracę serca.
Tak więc o ile za sam fakt alergii należy obwiniać błąd układu immunologicznego, o tyle za jej objawy odpowiada właśnie histamina. Z tego powodu osoby z alergią często przyjmują leki antyhistaminowe. Jednak nietolerancja histaminy o której mówimy w kontekście diety i nietolerancji pokarmowej to coś innego. Chociaż objawy mają ze sobą wiele wspólnego.
O nietolerancji histaminy rozmawiam z mgr Darią Rządkowską, dietetykiem Instytutu Mikroekologii w Poznaniu.
Nietolerancja histaminy – skąd się bierze i dlaczego jej objawy przypominają alergię?
O nietolerancji histaminy mówimy wówczas, kiedy w organizmie brak jest enzymu rozkładającego histaminę z pożywienia ( diaminooksydaza czyli DAO). W przypadku alergii zaangażowany jest zawsze układ immunologiczny – histamina jest uwalniana między innymi z niektórych komórek układu odpornościowego. W przypadku nietolerancji histaminy z pożywienia NIE MA UDZIAŁU układu immunologicznego. Histamina zawarta w pożywieniu powinna zostać rozłożona przez enzym DAO. Jeśli go brakuje dochodzi to sytuacji, kiedy w organizmie mamy jej za dużo. I wówczas pojawiają się objawy takie jak przy alergii. Stąd nietolerancja histaminy nazywana jest pseudoalergią.
Nietolerancja histaminy – objawy. Czy w związku z tym nietolerancję histaminy można pomylić z alergią?
Objawy nietolerancji histaminy są bardzo podobne do objawów alergii. Ważne, aby pamiętać, że taki sam zestaw objawów może towarzyszyć nadwrażliwościom pokarmowym, albo być wynikiem infekcji lub np. skutkiem ubocznym leków. Są to najczęściej:
- Zaczerwienienie szyi i klatki piersiowej oraz twarzy,
- biegunka,
- obrzęk twarzy, ból głowy,
Reakcja zachodzi w krótkim czasie po spożyciu pokarmu zawierającego duże stężenie histaminy. Dlatego najważniejsze jest, aby zdiagnozować lub zaobserwować czy objawy pojawiają się po konkretnych produktach czy też po tych bogatych w histaminę.
Jakie są produkty bogate w histaminę? Czego powinny unikać osoby z nietolerancją histaminy?
Warto zauważyć, że produkty bogate w histaminę to przede wszystkim pokarmy fermentujące, długo dojrzewające, a także niektóre warzywa i owoce. Osoby z nietolerancją histaminy powinny ograniczyć spożywanie:
- produktów poddanych fermentacji: wina, octu, dojrzewających serów, drożdży, kiszonek.
- Wędzonych i suszonych, długodojrzewających mięs.
- Konserw rybnych
- Warzyw i owoców bogatych w histaminę: psiankowatych (np. bakłażan, pomidor), roślin strączkowych, ananasa, gruszki, owoce morza. Niektóre źródła podają także owoce cytrusowe takie jak pomarańcza czy grejfrut.
- Czekolada i produkty z czekoladą
Należy także zaznaczyć, że wrażliwość na histaminę jest kwestią bardzo indywidualną. Niektórzy muszą wyeliminować wszystkie produkty z wysoką zwartością histaminy, inni mogą pozwolić sobie na ich niewielkie ilości. Można także zastosować suplementy diety, które przyjęte przed posiłkiem z wysoką zawartością histaminy pomogą w jej rozłożeniu.
Kiedy może objawić się Nietolerancja histaminy ? Czy jest to problem wrodzony czy nabyty?
Nietolerancja histaminy może być zarówno wrodzona jak i nabyta. Istnieje sporo sytuacji w których może dojść do zaburzeń w rozkładaniu histaminy i niedoboru enzymu DAO. Są to między innymi:
- Choroby zapalne jelit
- Wirusowe zapalenie wątroby
- Choroby układu pokarmowego np. grypa jelitowa (zakażenie rotawirusem)
- Niedobory witaminy B6, witaminy C, miedzi, cynku,
- Stres
- Niektóre leki
- SIBO
Szczególnie warto przyjrzeć się temu ostatniemu przypadkowi. Jeśli nagle wystąpi u nas nietolerancja histaminy wówczas w pierwszej kolejności można postarać się o suplementację witaminy B6, C oraz miedzi i cynku, ale też wykonać badanie w kierunku SIBO. Przerost flory bakteryjnej jelita cienkiego może bowiem prowadzić do zwiększonego wytwarzania histaminy przez mikroflorę.
Czasami predyspozycje genetyczne uwalniają się pod wypływem jakiegoś wyzwalacza. Może być to np. długotrwały stres, wskazane wyżej niedobory czy towarzyszące choroby. Dlatego nietolerancja histaminy może pojawić się w każdym wieku.
O SIBO przeczytasz tutaj.
Leczenie nietolerancji histaminy – czy jest możliwe całkowite pozbycie się problemu?
Jeśli nietolerancja histaminy jest wtórna, a nie wrodzona to tak. DAO jest wytwarzane przez erytrocyty w nabłonku jelita. Jeśli poprawimy stan naszych jelit, zadbamy o śluz, nabłonek jest szansa, że nietolerancja zniknie. Podobnie jeśli przyczyną są niedobory witamin, czy stosowane leki. Leczeniu jednak zawsze powinna towarzyszyć odpowiednia dieta. Jeśli jednak problem jest wrodzony to pozostaje jedynie stosowanie diety ubogohistaminowej i ewentualne wsparcie w postaci suplementacji.
Nietolerancja histaminy – diagnostyka. Jakie badania można wykonać i czy diagnostyka jest konieczna?
Moim zdaniem odpowiednia diagnostyka powinna być zawsze pierwszym krokiem przed podjęciem leczenia. Jak już zostało powiedziane – objawy nietolerancji histaminy są podobne między innymi do objawów alergii. Aby wdrożyć skuteczną dietę i leczenie należy mieć najpierw pewność, że celujemy we właściwy problem. Przestrzegam na przykład przed stosowaniem na własną rękę suplementów z DAO, które mają pomóc w rozkładaniu histaminy. Dopiero przy stwierdzonej nietolerancji i konsultacji z lekarzem można rozpocząć przyjmowanie suplementu. Diagnostyka nietolerancji histaminy polega na badaniu krwi pod kątem aktywności enzymu DAO. Badanie takie można wykonać w różnych laboratoriach w całej Polsce.
Czy wiesz że… możesz skonsultować swoje problemy zdrowotne ze specjalistami z Instytutu Mikroekologii. Kilka razy w tygodniu dostępne są bezpłatne konsultacje telefoniczne, a na miejscu czeka na Ciebie zespół lekarzy i dietetyków. Informacje znajdziesz tutaj
Artykuł mało wiarygodny, i słaby merytorycznie, ponieważ nie udowodniono do tej pory, że niedobór DAO jest genetyczny. Jeśli wiązało by to się z mutacją mthf, to w przypadku braku enzymu HNMT rozkładającego histaminę wewnątrz komórek, nastąpiłaby śmierć komórki, zatem zgon człowieka. DAO rozkłada histaminę w przestrzeni pozakomórkowej, w jelitach. Za jego produkcje odpowiedzialna jest jelito cienkie erytrocyty (błona śluzowa, kosmki). W internecie jest dużo na temat; Poliformizm MTHFR zaburzający aktywność DAO. Konsultowałem to z wieloma ludźmi, specjaliści, profesorowie medycyny. Nie jest to udowodnione naukowe do tej pory, raczej reklama w celu naciągania ludzi na badania. Poza tym przyczyn nietolerancji HIT, może być sporo i mogą się nakładać, w tym nietolerancje pokarmowe. Podstawa, to zadbać o jelita.
Dziękuję za ciekawy komentarz. Poproszę Panią Darię o odniesienie się do niego. Jednak proszę nie zarzucać mi, że naciągam ludzi na badania, bo akurat testy na nietolerancje histaminy czyli wodorowe testy oddechowe są powszechnie dostępne i są podstawą diagnostyki. Proszę też także mieć na uwadze, że badania MTHFR też są badaniem i tanie nie są. I zadbanie o jelita zawsze jest podstawą, a o przyczynach jest napisane w artykule i jest wymienione, że mogą być różne.
Witam, czy nietolerancja histaminy może być zaraźliwa ?
Nie
Dziękuje za ustosunkowanie się do komentarza. Pisząc go, nie chciałem nikogo oskarżać o jakieś cele komercyjne związane z badaniami. Tym bardziej Państwa. Argumenty przytoczone we wcześniejszej adnotacji, wynikają z wiedzy przekazanej prze lekarzy, profesorów medycyny. Jeśli chodzi o polimorfizmy, niektórzy twierdzą, że może być upośledzona metylacja, ale nie udowodniono do tej pory związku z DAO. Np. jak tłumaczyć przypadek człowieka, u którego problem z HIT pojawił się w wieku 25 lat, a wcześniej nie było objawów i badania nie wykazywały niskiego DAO??? Jeśli byłaby to genetyka, to raczej problem pojawiłby się o wiele wcześniej. Co do testu wodorowego, nie wiem czy wykrywa niet. histaminy, czy raczej SIBO lub dysbakteriozie???. Miarodajne badania; DAO z krwi, poziom histaminy w osoczu, bąbel histaminy itp. Jeśli posiadacie Państwo inną wiedzę na temat MTHFR, poparta konkretnymi badaniami, to proszę o takie informacje. Pozdrawiam
Dzień dobry, przygotowując ten artykuł korzystałam z literatury, gdzie pojawiają się wzmianki o upośledzonej enzymatycznej degradacji histaminy spowodowanej genetycznym lub nabytym zaburzeniem funkcji enzymatycznej DAO lub HNMT. Tutaj jeden z przykładów literatury : MAINTZ, Laura; NOVAK, Natalija. Histamine and histamine intolerance. The American journal of clinical nutrition, 2007, 85.5: 1185-1196. Oczywiście głównymi przyczynami powstawania HIT są problemy z jelitami co zostało poruszone w artykule. Co to testu wodorowego to sprawdzamy nim czy nie występuje SIBO, a nie HIT. Pracując z pacjentami widzę jaki jest problem z diagnostyką, prowadzeniem diety i ogólnie pozyskaniem rzetelnych informacji i znalezienia źródła problemu. Dziękuję bardzo za słowa krytyki, jednak nie uważam, żeby artykuł był błędnie napisany. Poza tym w artykule nie ma zmianki o propozycji jakichkolwiek badań genetycznych a podstaw, które również Pan wymienił powyżej. Pozdrawiam
Co to znaczy zadbać o jelita? Wnioskuję z dyskusji, że lekarza tu nie ma tylko jacyś fachowcy co opracowują temat…
Artykuły konsultowane są z: dietetykiem, diagnostą laboratoryjnym oraz lekarzem – w zależności od potrzeby.