Atopowe Zapalenie Skóry dieta i probiotykoterapia mogą pomóc!

Kiedy pojawia się atopowe zapalenie skóry dieta i probiotykoterapia mogą stać się doskonałymi narzędziami wsparcia leczenia. Od jakiegoś czasu jestem na facebooku członkiem grupy dla rodziców, którzy borykają się z problemem Atopowego Zapalenia Skóry (AZS) u swoich dzieci. Przyznam, że często jestem jednocześnie przerażona (jak poważne bywają te problemy), a jednocześnie pełna podziwu jak wiele wysiłku wkładają rodzice by pomóc swoim dzieciom. Chciałabym, żebyście przeczytali ten artykuł: czy probiotykoterapia i dieta eliminacyjna mogą być pomocne w walce z Atopowym Zapaleniem Skóry?

Spis treści

• Atopowe zapalenie skóry – przyczyny
• Atopowe Zapalenie Skóry – objawy
• Atopowe zapalenie skóry – gdzie najczęściej zlokalizowane są zmiany?
• Atopowe zapalenie skóry – probiotyki
• Atopowe zapalenie skóry dieta matki karmiącej piersią
• Atopowe zapalenie skóry dieta dziecka
• Atopowe zapalenie skóry – dieta, która może pomóc:
• I na koniec na jeszcze jeden aspekt łączący AZS z alergią opóźnioną i mikroflorą.
• Dieta eliminacyjna dziecka – tak, ale z głową!
• Atopowe zapalenie skóry – dieta i probiotykoterapia: efekty

Atopowe zapalenie skóry – przyczyny

AZS to przewlekła, nawrotowa choroba zapalna skóry. Kojarzona głównie z okresem dziecięcym, ale występująca także u dorosłych. Sama od czasu do czasu mam nawrót AZS, chociaż przyznam, że od kiedy lepiej traktuję moją mikroflorę zmiany wracają rzadziej. Objawom skórnym często towarzyszy np. alergiczne zapalenie spojówek, astma, karar. Brzmi znajomo? Wiele osób zastanawia się jakie są przyczyny Atopowego Zapalenie Skóry. Co ciekawe nie wszyscy lekarze i pacjenci utożsamiają alergię z AZS, a tymczasem alergia (zarówno IgE jak i IgG) jest jedną z najczęstszych przyczyn AZS. Lekarze alergolodzy bardzo często widzą tylko alergię IgE – zależną, ale niedocenianą roli diagnostyki alergii IgG-zależnych (nazywanych także nadwrażliwościami czy nietolerancjami pokarmowymi).

 

Ryzyko wystąpienia atopii u dzieci zdrowych rodziców wynosi 5-15%, natomiast 70% pacjentów z AZS ma obciążony wywiad atopowy.

 

Atopowe zapalenie skóry objawy

Pierwsze zmiany mogą pojawić się już u kilkumiesięcznych dzieci. Zdarza się, że po kilku latach dziecko wyrasta z atopii, ale skłonności pozostają zwykle przez całe życie. Poza tym przez te kilka lat AZS jest bardzo uciążliwe zarówno dla dziecka jak i rodziców. Powoduje nieprzyjemne dolegliwości, skóra wymaga ciągłej pielęgnacji. Aby rozpoznać AZS stosuje się szereg kryteriów (4 główne i 20 dodatkowych. Aby zostało zdiagnozowane Atopowe Zapalenie skóry muszą wystąpić przynajmniej 3 główne i 3 dodatkowe.

Kryteria główne :

• przewlekły, nawrotowy charakter
• typowy dla wieku obraz i lokalizacja zmian chorobowych
• obciążony wywiad rodzinny
• świąd (nawrotowy, często nasilający się nocą)

 

Najważniejsze kryteria dodatkowe

• suchość skóry
• łuszczenie się skóry (rybia łuska)
• rogowacenie mieszkowe (drobna „gęsia skórka” na ramionach, udach, pośladkach)
• biały dermografizm (biała pręga pojawiająca się po zadrapaniu tępym przedmiotem)
• reakcja na stres – nasilenie zmian po stresie
• rumień na twarzy
• skłonność do zakażeń skóry
• zaćma

Atopowe zapalenie skóry – gdzie najczęściej zlokalizowane są zmiany?

• U niemowląt pojawiają się zwykle między 3-6 miesiącem życia na policzkach, skórze głowy, tułowiu, pośladkach, rękach i nogach
• U starszych dzieci między 2-12 rokiem życia są to zgięcia łokci i kolan, twarz i powieki, szyja, ale również całe ciało.
• U dorosłych pojawiają się symetrycznie na twarzy, szyi, klatce piersiowej, biodrach i dłoniach.

 

Atopowe zapalenie skóry – probiotyki

A teraz trochę ze świata nauki. Badań na ten temat jest sporo, ale chciałabym pokazać kilka:

Przeprowadzone w 2012 roku badanie (randomizowane, z placebo) pokazały, że doustna suplementacja lizatem (lizat to martwe bakterie, które jednak zachowują swoje właściwości probiotyczne) bakteryjnym w niemowlęctwie zmniejsza ryzyko atopowego zapalenia skóry u dzieci z obciążonym wywiadem w kierunku atopii (jeden z rodziców choruje na atopię). J Allergy Clin Immunol 2012;129:1040-7

 

W powyższym badaniu wykazano, że Suplementacja prowadzona do 7 miesiąca życia dziecka znacząco redukowała ryzyko wystąpienia wyprysku atopowego u dziecka. Efektywność terapii była najwyższa, gdy stroną obciążona atopią był ojciec. Gdy stroną obciążoną atopią była matka, stosowana terapia mikrobiologiczna była niestety nieskuteczna.

Cały artykuł możesz pobrać tutaj.

Dlaczego AZS jest związane z mikroflorą? Za jedną z głównych przyczyn Atopowego Zapalenia Skóry uznaje się alergię. Alergia natomiast jest zawsze związana z funkcjonowaniem układu immunologicznego. Z kolei jelita i mikroflora pełnią ogromną rolę w funkcjonowaniu układu immunologicznego. Pisałam o tym między innymi tutaj i tutaj i tutaj.

 

Można o tym przeczytać także w publikacji, z której pochodzi poniższy fragment:

Mikroflora jelitowa oddziałuje na cały organizm za pośrednictwem układu limfatycznego GALT (Gut Associated Lymphoid Tissue), ściśle związanego z przewodem pokarmowym.GALT jest integralną częścią układu odpornościowego,związanego z błonami śluzowymi, tzw. MALT (Mucosa Associated Lymphoid Tissue). Probiotyki zwiększają tolerancję na antygeny pokarmowe poprzez wpływ na stan czynnościowy komórek epitelialnych jelita oraz komórek dendrytycznych,rozmieszczonych wśród enterocytów. Ponadto zmniejszają przepuszczalność błony śluzowej jelit oraz wzmacniają barierę immunologiczną, dzięki zwiększonemu wydzielaniu. (źródło: Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka 2011, 13, 3, 180-182)

 

Zachęcam do przeczytania całego artykułu – możesz go pobrać tutaj

 

Wyniki badań wydają się potwierdzać, że suplementacja probiotykami może być wsparciem w walce z AZS, szczególnie u dzieci z obciążonym wywiadem atopowym. Poza tym niewątpliwie istnieje związek między stanem jelit, mikroflorą, a układem immunologicznym.

Jednakże aby probiotykoterapia była skuteczna ważne jest, aby stosować ją w połączeniu z dietą eliminacyjną u matki (jeśli jest w ciąży lub karmi piersią) i u dziecka.

Atopowe zapalenie skóry dieta matki karmiącej piersią

Pierwsze objawy atopowego zapalenia skóry pojawiają się zwykle w okresie, kiedy mama jeszcze karmi piersią. W zależności od skali problemu można podjąć różne działania, które mają na celu zniwelowanie objawów: od zmiany diety mamy aż po odstawienie dziecka od piersi i przejście na mieszankę mleko zastępczą.

UWAGA! Obecne zalecenia mówią jasno, że pierwszym krokiem powinna być modyfikacja diety mamy, a nie odstawianie dziecka od piersi! W pierwszej kolejności zwykle pediatra czy alergolog nakazuje mamie zrezygnować z nabiału, ewentualnie glutenu, jajek, cytrusów. Z tym, że restrykcyjna dieta eliminacyjna u kobiety karmiącej piersią może doprowadzić do anemii i frustracji. Tym bardziej, że czasami pomimo, że stan skóry dziecka początkowo się poprawia to okazuje się, że te produkty nie są jedynymi alergenami.

Aby dowiedzieć się jak stosować dietę eliminacyjną w ciąży koniecznie przeczytaj ten artykuł 

Atopowe zapalenie skóry dieta dziecka

Przy atopowym zapaleniu skóry dieta jest jedną z podstaw leczenia i łagodzenia objawów. Aby była skuteczna należy jednak wiedzieć jakie produkty mogą powodować reakcję alergiczną. Rodzic często już na etapie rozszerzania diety wie, jakie produkty powodują zaostrzenie objawów, więc zachowuje szczególną ostrożność przy ich wprowadzaniu. Niestety, również na tym etapie często okazuje się, że zaostrzenie atopowego zapalenia skóry może powodować znacznie więcej pokarmów niż mleko czy gluten.

Najczęściej z diety dziecka eliminuje się takie produkty jak:

• gluten
• nabiał
• jajka
• cytrusy

Warto zauważyć, że często nie wystarczy wycofanie podstawowych alergenów jakim jest nabiał czy gluten albo jajka. Alergię (której skutkiem jest AZS) może wywoływać szereg produktów, a przez opóźniony czas tej reakcji rodzice często nie wiedzą co tak naprawdę uczula. Dlatego warto przeprowadzić testy na alergię zarówno IgE jak i IgG -zależną (szybką i opóźnioną) i dobrać dietę indywidualnie. Podobnie jest z probiotykoterapią – badanie na mikroflorę jelit pozwoli ocenić dysbiozę i dobrać najlepsze probiotyki.

O alergii opóźnionej przeczytasz tutaj.

Koniecznie przeczytaj artykuł o badaniach na alergię u dziecka! Dowiesz się z niego: jak i kiedy diagnozować alergię pokarmową.

Przeczytaj także o tym jak rozszerzać dietę alergikowi. 

 

 

Jest jeszcze jeden argument za tym że dieta w atopowym zapaleniu skóry ma duże znaczenie. Dotyczy to przewlekłego stanu zapalnego, który może być jadną z przyczyn powstawania atopii. O przewlekłym stanie zapalnym pisałam tutaj. 

Dlatego ważne jest, aby pamiętać, że w atopowym zapaleniu skóry dieta powinna zawierać produkty działające przeciwzapalnie, i ograniczać produkty prozapalne.

Atopowe zapalenie skóry – dieta, która może pomóc:

• Pamiętaj o Omega-3. Kwasy tłuszczowe Omega-3 mają działanie przeciwzapalne. Niestety, nasza dieta jest często uboga w te kwasy gdyż ich źródłem są głównie tłuste ryby morskie. Mleko kobiece zawiera optymalny skład kwasów wielonienasyconych, dobrze jednak, aby mama karmiąca dbała o ich podaż w diecie stosując np. suplementację. Uwaga: olej lniany nie jest wystarczającym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych gdyż zawiera je w formie trudno przyswajalnej przez organizm.
• Ograniczenie Omega-6. Omega-6 są potrzebne w diecie, ale ze względu na ich dużą dostępność (ziarna, nasiona, oleje) spożywamy go znacznie więcej niż Omega-3. Ma on natomiast działanie prozapalne. U osób z atopowym zapaleniem skóry zaleca się ograniczenie spożycia ziaren, nasion i orzechów do 30 gramów dziennie.
• Kurkumina. Wykazuje działanie przeciwzapalne. U dzieci należy stosować ją ostrożnie (może alergizować), ale starsze dzieci i osoby dorosłe z atopią mogą ją wprowadzić do swojej diety.
• Witamina D. Konieczna jest suplementacja witaminy D przez cały rok. Ma ona ogromny wpływ na działanie układu immunologicznego.
• Dieta bez cukru, białej mąki, konserwantów. Ograniczenie cukru i słodzików, a także zastąpienie mąki pszennej innymi rodzajami mąk może przynieść dobre rezultaty. Podobnie jak ograniczenie produktów wysokoprzetworzonych, z konserwantami.
• Dieta bez nabiału. Nabiał jest jednym z najczęstszych alergenów i produktów działających prozapalnie. U dzieci z atopowym zapewnieniem skóry bardzo często zaleca się dietę bezmleczną. Jeśli chcesz dowiedzieć się o niej więcej zapraszam tutaj.
• Zindywidualizowana dieta w oparciu o badania na nadwrażliwości pokarmowe. W cięższych przypadkach, kiedy nie udaje się wykluczyć drogą eliminacja – obserwacja składników wywołujących nasilenie objawów warto rozważyć testy na alergię IgG-zależną.

 

I na koniec na jeszcze jeden aspekt łączący AZS z alergią opóźnioną i mikroflorą.

W mądrym artykule medycznym na temat przyczyn AZS znalazłam między innymi taki fragment:

 

Całość jest dość skomplikowana, ale mówi o AZS jako o chorobie neurologicznej, związanej z występowaniem pozapalnych cytokin. Już kiedyś pokusiłam się o wytłumaczenie jego zjawiska więc zapraszam do lektury:

Przewlekły stan zapalny – o tym przeczytasz tutaj

 

Dieta eliminacyjna dziecka – tak, ale z głową!

Rodzice powinni pamiętać, że prowadzenie diety eliminacyjnej u dziecka (czy kobiety w ciąży lub matki karmiącej piersią) powinno być kontrolowane przez dietetyka.  Eliminowany pokarm powinien być zastąpiony  podobnym pod względem wartości odżywczej. Szczególnie ważne jest to w przypadku dzieci, które potrzebują odpowiednich składników, żeby się prawidłowo rozwijać. Przy uczuleniu na wiele pokarmów stan skóry może ulec pogorszeniu także na skutek niedoborów witamin i składników mineralnych, czasami jest więc konieczna suplementacja.

O rozszerzeniu diety alergika przeczytasz tutaj.

 

Atopowe zapalenie skóry – dieta i probiotykoterapia: efekty

 

Wyniki badań wydają się potwierdzać, że suplementacja probiotykami może być wsparciem w walce z AZS, szczególnie u dzieci z obciążonym wywiadem atopowym. Poza tym niewątpliwie istnieje związek między stanem jelit, mikroflorą, a układem immunologicznym. Jednakże aby probiotykoterapia była skuteczna ważne jest, aby stosować ją w połączeniu z dietą eliminacyjną u matki (jeśli jest w ciąży lub karmi piersią) i u dziecka. Warto zauważyć, że często nie wystarczy wycofanie podstawowych alergenów jakim jest nabiał czy gluten albo jajka. Alergię (której skutkiem jest AZS) może wywoływać szereg produktów, a przez opóźniony czas tej reakcji rodzice często nie wiedzą co tak naprawdę uczula. Dlatego warto przeprowadzić testy na alergię zarówno IgE jak i IgG -zależną (szybką i opóźnioną) i dobrać dietę indywidualnie. Podobnie jest z probiotykoterapią – badanie na mikroflorę jelit pozwoli ocenić dysbiozę i dobrać najlepsze probiotyki.

O alergii opóźnionej przeczytasz tutaj.

 

I na sam koniec slajdy z prezentacji na temat AZS od Instytutu Mikroekologii z którym współpracuję. Chciałam, żeby pokazali jakiś przypadek dziecka z AZS i dostałam te dwa slajdy:

Koniecznie przeczytaj artykuł o polecanych probiotykach!

Zamienniki mleka – czym zastąpić nabiał?

 

Zachęcam Cię także do zapoznania się z książką na temat zdrowia dziecka. Kliknij obrazek żeby przejść od księgarni. Książkę znajdziesz także w wielu internetowych i stacjonarnych księgarniach.