Nietolerancja fruktozy – wywiad z dietetykiem

Nietolerancja fruktozy nie jest powszechnie spotykanym schorzeniem, jednak dla osób, które się z nią zmagają stanowi duży problem. Co to jest fruktoza, jakie są objawy nietolerancji fruktozy i jakie są zalecenia dietetyczne – o tym rozmawiam z Darią Rządkowską, dietetykiem Instytutu Mikroekologii w Poznaniu.

Co to jest fruktoza i gdzie występuje?

Fruktoza to monocukier występujący  naturalnie w miodzie, owocach, sokach owocowych i innych przetworach. Może być także dodawana do różnych produktów spożywczych jako substancja słodząca. Dlatego osoby z nietolerancją frutozy muszą uważnie czytać skład wszystkich produktów.

Nietolerancja fruktozy – co to jest?

Nietolerancja fruktozy może być wrodzona. Wówczas najczęściej jest uwarunkowana genetycznie. Występuje także odmiana trzewna czyli zespół złego wchłaniania fruktozy. Dochodzi do niej wówczas, kiedy organizm nie wytwarza odpowiedniego enzymu – fruktazy, który jest niezbędny do trawienia fruktozy. Objawy nietolerancji fruktozu zależą od jej rodzaju oraz indywidualnej wrażliwości pacjenta.

Nietolerancja fruktozy – objawy

Objawy wrodzonej nietolerancji fruktozy zaczynają się pojawiać w momencie rozszerzania diety. U niemowląt nie można ich zauważyć ponieważ mleko jej nie zawiera. Natomiast jeśli dziecko karmione jest mlekiem modyfikowanym objawy mogą pojawić się po podaniu mieszanki z sacharozą.

Objawy wrodzonej nietolerancji to:

• wymioty,
• senność, apatia,
• krwotoki (rzadko, w bardzo ciężkich przypadkach),
• dolegliwości żołądkowo – jelitowe np. gazy, biegunki, wzdęcia,
• niedobór wzrostu.

Nietolerancja fruktozy zarówno wrodzona jak i trzewna może pojawiać się po zjedzeniu niewielkiej ilości produktów z fruktozą, ale także po zjedzeniu ich w większej ilości. Jest to bardzo indywidualna kwestia dlatego zalecenia dietetyczne zależą od wrażliwości danego pacjenta. Poza tym trzewna nietolerancja fruktozy może pojawić się w każdym wieku. W przypadku nietolerancji fruktozy objawy dotyczą przede wszystkim przewodu pokarmowego i są to biegunki (najczęściej po niedługim czasie od zjedzenia produktów bogatych we fruktozę), wzdęcia, bóle brzucha.

Nietolerancja fruktozy – jakie badania na nietolerancję fruktozy można wykonać.

Na rynku dostępne są dwa rodzaje badań na nietolerancję fruktozy. Wykonuje się albo testy genetyczne albo wodorowy test oddechowy. Test oddechowy bada stan faktyczny, czyli czy obecnie mamy problem z nietolerancją fruktozy. Badanie genetyczne bada predyspozycje do wystąpienia takiej nietolerancji. Testem potwierdzającym jest wodorowy test oddechowy.

Nietolerancja fruktozy – co można jeść?

Na diecie dla osób z nietolerancją fruktozy dozwolone są takie produkty jak:

• naturalne produkty mleczne, takie jak: mleko, twaróg, maślanka, jogurt, zsiadłe mleko, sery
• warzywa – szparagi, szpinak, sałata, seler, kalafior oraz warzyw korzeniowe oprócz marchewki, pietruszki, ziemniaków. Należy zachować ostrożność w przypadku pomidorów oraz dyni.
• Należy wybierać owoce o niższej zawartości fruktozy i te, w których fruktoza jest zrównoważona odpowiednią ilością glukozy. Dozwolone są:
• cytrusy (grejpfruty, pomarańcze, cytryny, mandarynki);
• świeże owoce grubopestkowe (morele, śliwki, brzoskwinie, nektarynki);
• owoce jagodowe (czarne jagody, żurawiny, maliny, truskawki);

Należy jednak pamiętać, że tak jak już zostało napisane: dieta musi być dopasowana indywidualnie do pacjenta. Dla niektórych już niewielka ilość fruktozy wiąże się z wystąpieniem objawów. Dodatkowo nawet dozwolone owoce powinny być spożywane w umiarkowanej ilości i nie na pusty żołądek.

Nietolerancja fruktozy a naturalne słodziki. Czym mogą słodzić pacjenci z nietolerancja fruktozy?

Osoby z nietolerancją fruktozy zwykle dobrze tolerują zwykłą glukozę. Jednak nie jest to zalecany do częstego spożycia składnik diety. Zwracam także uwagę, że nie wolno spożywać produktów słodzonym syropem glukozowo – fruktowym.

Wiele osób nie wie, że inne substancje słodzące takie jak sacharoza, sorbitol czy ksylitol także mogą powodować zaostrzenie objawów. Podobnie jak u pacjentów z SIBO.

Czy nietolerancję fruktozy można pomylić z zespołem jelita drażliwego (IBS).

Zespół jelita zdrażliwego występuje znacznie częściej niż nietolerancja fruktozy, jednak obie przypadłości mogą występować jednocześnie, a czasami zdarza się, że to co było brane za IBS okazało się nietolerancją fruktozy.

Fruktoza normalnie ulega trawieniu w jelicie cienkim. Jeśli brakuje enzymu, który by ją strawił przechodzi do jelita grubego gdzie jest trawiona między innymi przez bakterie. Powoduje to wzdęcia, bóle brzucha. Glukoza, w przeciwieństwie do fruktozy wchłania się bardzo szybko i nie trafia do jelit dlatego nie powoduje tego typu problemów.

Nietolerancja fruktozy a niedobory

Brak lub znaczne ograniczenie owoców w diecie może powodować niedobory witamin i składników mineralnych. Dlatego tak ważne jest aby zbilansować dietę dodając większą ilość warzyw, nasion, orzechów. W przypadku niedoborów, których nie da się wyrównać dietą trzeba wprowadzić odpowiednią suplementację.

Poznaj zasady zrównoważonej suplementacji.