Migreny, zaczerwienienia skóry, wysypka, kichanie, katar? To dolegliwości, które często towarzyszą Ci po zjedzeniu cytrusów, czekolady, serów żółtych czy też po wypiciu wina? To może być nietolerancja histaminy, która stanowi ostatnio częsty problem zdrowotny. Z czym wiąże się nietolerancja histaminy, jak się ją diagnozuje, czy odpowiednia dieta i zastosowanie probiotyków może pomóc w łagodzeniu objawów? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule. Koniecznie go przeczytaj!
Histamina co to?
Histamina to naturalny związek chemiczny, obecny w naszym organizmie, ale również w wielu produktach spożywczych. Pełni kluczową funkcję w naszym organizmie, regulując różnorodne procesy, takie jak trawienie czy odpowiedź zapalną w organizmie. Niemniej, jednak jeżeli jest jej zbyt duża ilość w organizmie, może prowadzić do nietolerancji histaminy. Skutkiem tego są różnorodne objawy, takie jak bóle głowy, problemy z przewodem pokarmowym, czy nawet problemy skórne.
Czy to już nietolerancja histaminy?
Nietolerancja histaminy to nieprawidłowa reakcja organizmu, do której dochodzi na skutek zbyt wysokiego stężenia histaminy w organizmie. Przyczyną jest zachwiana równowaga pomiędzy ilością histaminy w organizmie a produkcją enzymu diaminooksydazy (DAO). Enzym DAO odpowiedzialny jest za rozkład histaminy w organizmie. Brak tej równowagi związany może być z niedostatecznym wytwarzaniem DAO lub całkowitym jego brakiem, przy równoczesnym dużym spożyciu produktów bogatych w histaminę. Nietolerancja histaminy może objawiać się takimi dolegliwościami jak: świąd i zaczerwienienia skóry, pokrzywka, ból brzucha, biegunka, nudności i wymioty, wodnisty katar, bóle głowy, migreny. Objawy te jak widać, mogą być bardzo różnorodne i przede wszystkim są niespecyficzne. W związku z tym warto sprawdzić, czy są one faktycznie spowodowane przez nietolerancje histaminy. Do tego potrzebna jest odpowiednia diagnostyka.
Jak diagnozować nietolerancję histaminy?
Nie ma jasno sprecyzowanego postępowania w diagnostyce nietolerancji histaminy. Jednak ze względu na to, że przy nietolerancji histaminy dochodzi do zbyt dużego nagromadzenia się histaminy w organizmie przy jednocześnie niskich stężeniach DAO, dobrym sposobem diagnostycznym jest sprawdzenia stężenia histaminy oraz DAO z krwi. Badania te można poszerzyć o inne testy jak np. stężenie histaminy w kale i jej jelitową produkcję. Dlaczego warto wykonać takie badania? Ponieważ histamina w organizmie może pochodzić nie tylko z pożywienia lub być wytwarzana w procesach metabolicznych organizmu, ale również produkowana przez bakterie jelitowe. Stąd też sprawdzenie stężenia histaminy w kale i jej jelitową produkcję, może nam dostarczyć dokładniejszych informacji o zawartości histaminy w organizmie.
Taką kompleksową diagnostykę można wykonać w Instytucie Mikroekologii.
Jak wspomóc organizm w nietolerancji histaminy?
W przypadku zdiagnozowanej nietolerancji histaminy, w celu zmniejszenia objawów należy wprowadzić odpowiednie postępowanie terapeutyczne. Podstawą takiego postępowania jest zastosowanie diety niskohistaminowej, a jako wsparcie coraz częściej mówi się także o wdrożeniu odpowiedniej probiotykoterapii. Dodatkowo doraźnie można stosować enzym DAO, który dostarczony do organizmu w postaci preparatu działa jak wyprodukowany przez organizm człowieka, rozkładając nadmiar histaminy.
Dieta niskohistaminowa
Dieta niskohistaminowa to czasowa dieta eliminacyjna. Jej celem jest wyeliminowanie przede wszystkim produktów zawierających dużą ilość histaminy. Dodatkowo warto również w niektórych przypadkach wyeliminować lub znacznie ograniczyć produkty powodujące uwalnianie histaminy w organizmie.
Więc co jeść a czego unikać?
Należy unikać pokarmów, takich jak: drożdże, pomidory, produkt marynowane, pszenica, kakao, cytrusy, długo dojrzewające sery i wędliny, kiszonki, czy czerwone wino.
Natomiast w diecie można stosować produkty uważane za bezpieczne, czyli: warzywa (liściaste sałaty, rzodkiewka, papryka, marchew, cukinia, cebula, brokuły, kalafior, kapusta, burak, dynia), owoce (jabłka, morele, nektarynki, mango, brzoskwinie, czarne jagody, czarne porzeczki, wiśnia), zboża i produkty skrobiowe, mak, kokos, pestki dyni, migdały, chudy nabiał, białe ryby (np. dorsz). Ważne, aby wszystkie te produkty były spożywane na świeżo, krótko przechowywane.
Taka dieta eliminacyjna powinna trwać ok. 6 tygodni, a następnie powinno się sprawdzić tolerancję produktów wcześniej eliminowanych.
Jednak trzeba zwrócić uwagę, że dieta niskohistaminowa oprócz tego, że jest czasowa, powinna być indywidualnie dopasowana. Dlaczego? Po pierwsze każdy człowiek może mieć inną tolerancję na ilość spożytej histaminy lub w mniejszy lub większy sposób reagować na wyzwalacze histaminy. Po drugie dieta niskohistaminowa, tak jak każda inna dieta eliminacyjna, może nieść za sobą ryzyko niedoborów żywieniowych. W związku z tym decydując się na zastosowanie diety niskohistaminowej, warto udać się po poradę do dietetyka.
Probiotyki w nietolerancji histaminy
W przypadku nietolerancji histaminy coraz częściej mówi się o zastosowaniu probiotykoterapii. Jest to związane z tym, że doniesienia naukowe wskazują na występowanie dysbiozy jelitowej w przebiegu nietolerancji histaminy. Natomiast brak równowagi mikrobiologicznej w jelitach może prowadzić do powstawania stanów zapalnych w błonie śluzowej jelit, a co za tym idzie wpływać na zmniejszenia aktywności enzymu DAO. Dodatkowo warto pamiętać również, że niektóre bakterie mogą produkować histaminę. W związku z tym warto zadbać o przywrócenie równowagi mikrobioty jelit, stosując odpowiednie probiotyki. Jakie probiotyki w nietolerancji histaminy warto zastosować?
To pytanie jest bardzo ważne, zważywszy na to, że wcześniej było wspomniane, że niektóre bakterie, zamiast pomagać w nietolerancji histaminy, mogą zwiększać wytwarzanie histaminy. W związku z tym należy stosować probiotyki przebadane pod tym kątem. Badania naukowe wskazują, że bezpieczne bakterie probiotyczne, które pomagają w przywróceniu równowagi mikrobiologiczne i tym samym nie są producentami histaminy, a dodatkowo przyjmowanie ich korzystnie wpływa na łagodzenie objawów nietolerancji histaminy to: Lactocaseibacillus rhamnosus, Bifidobacterium infantis, Bifidobacterium longum, Bifidobacterium bifidum, B.lactis, B.breve, a także szczepy bakterii Lactobacillus salivarius i Lactobacillus gasseri. Jednak pamiętajmy, w celu dostosowania celowanej probiotykoterapii zawsze warto skonsultować się z odpowiednio wykwalifikowanym specjalistom. Taką pomoc w ustaleniu odpowiedniej probiotykoterapii można otrzymać w Instytucie Mikroekologii.
Literatura
- Zhao Y, Zhang X, Jin H, Chen L, Ji J, Zhang Z. Histamine Intolerance-A Kind of Pseudoallergic Reaction. Biomolecules. 2022 Mar 15;12(3):454. doi: 10.3390/biom12030454. PMID: 35327646; PMCID: PMC8945898.
- Sánchez-Pérez S, Comas-Basté O, Duelo A, Veciana-Nogués MT, Berlanga M, Latorre-Moratalla ML, Vidal-Carou MC. Intestinal Dysbiosis in Patients with Histamine Intolerance. Nutrients. 2022 Apr 23;14(9):1774. doi: 10.3390/nu14091774. PMID: 35565742; PMCID: PMC9102523.
- Buczyłko K, Bartnicka A, Kruszewski J, et al. Guidelines for the diagnosis and management of histamine intolerance. Alergologia Polska – Polish Journal of Allergology. 2023;10(3):141-151. doi:10.5114/pja.2023.131553.
Autorka artykułu:
Mgr Anna Szcześniak
Absolwentka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu na kierunku Dietetyka. Dietetyk Instytutu Mikroekologii w Poznaniu, specjalizuje się w układaniu diet eliminacyjno-rotacyjnych. W swojej praktyce wykorzystuje wiedzę z zakresu wpływu mikrobioty jelit na organizm człowieka. Interesuje się także wpływem diety na choroby cywilizacyjne, w szczególności choroby układu sercowo-naczyniowego. Edukację żywieniową pacjenta traktuje jako kluczowy element opieki dietetycznej.
